Yamutsi ta tashi kan rashin aiwatar da hukuncin Kotun Koli Kan kananan hukumomi.

Ma’aikata da manyan lauyoyi da kungiyoyin farar hula (CSOs) sun caccaki gwamnatin tarayya da na jahohi saboda rashin aiwatar da hukuncin da kotun koli ta yanke na bai wa kananan hukumomi ‘yancin cin gashin kansu a Najeriya.

Dangane da karar da gwamnatin tarayya ta shigar a kan jihohi 36 na tarayya, kotun kolin kasar a ranar 11 ga watan Yuli, 2024, ta bayar da umarnin a biya kudaden da ake samu daga asusun tarayya kai tsaye zuwa asusun na uku. – matakin gwamnati.

Amma watanni biyar bayan bikin yanke hukuncin, aiwatar da shi har yanzu ba a ɓoye yake ba.

Tun da farko dai rahotannin kafafen yada labarai na cewa gwamnatin tarayya da na jihohi sun sanya wa’adin aiwatar da hukuncin a watan Oktoba na 2024, babban lauyan gwamnatin tarayya kuma ministan shari’a, Prince Lateef Fagbemi (SAN) ya musanta.

Rahotanni sun ce idan wa’adin ya kare, duk jihar da ba zababbun shugabanni a gwamnatin talakawa ba, to gwamnatin tarayya za ta rike kudaden kanan hukumomi.

Hakan ya sa gwamnonin suka yi gaggawar gudanar da zaben kanan hukuaiwatarmomi wanda bai dace ba.

Ya ce, “Za a iya tunawa, kotun koli ta yaba da muhimmancin da tsarin mulki ke da shi ga al’ummar kasa, ta ba da damar sauraron karar kuma ba tare da bata lokaci ba ta yanke hukuncin.

Tare da cewa koli ya sauke nauyin da ke kansa ya bar zartarwa tare da aiwatar da iyakokin da aka yi a cikin hukunci.

Labarai masu alaka

Gwamnatin Dikko Radda ta kulla yarjejeniyar haƙar ma’adinai ta biliyoyin naira 2024

A jihar Zamfara, kungiyar ma’aikatan kananan hukumomin Najeriya NULGE da wasu lauyoyi sun yi Allah wadai da jinkirin da aka samu wajen aiwatar da hukuncin, suna masu cewa jinkirin da aka samu ya kawo cikas ga bin doka da oda a bangaren shari’a.

Shugaban kungiyar NULGE na jihar, Ahmed Isah, ya ce da gangan ne gwamnonin jihohin suka jinkirta ya kuma zarge su da son kai.

Wani lauya Bello Galadi kuma tsohon shugaban kungiyar lauyoyin Najeriya NBA reshen jihar Zamfara, ya yi Allah wadai da rashin aiwatar da ‘yancin cin gashin kai da gwamnonin suka baiwa majalisun.

Galadi ya nemi jinkirin ne duk da hukuncin da kotun kolin kasar ta bayar tun ranar 11 ga watan Yulin 2024 wanda ya bayar da wani gagarumin hukunci na tabbatar da cin gashin kansa na harkokin kudi na kananan hukumomi 774 na kasar tare da yanke hukuncin cewa gwamnoni ba za su iya kara sarrafa kudaden da aka ware wa kansiloli ba.

Wani masani a fannin shari’a a Bauchi Safiyanu Idris ya zargi gwamnatin tarayya da rashin bin wannan hukunci.

A wata hira da jaridar leadership Sunday a Bauchi, Idris ya ce a bayyane  cewa asusun hadin gwiwa ya zama hanyar da gwamnonin ke zawarcin kudaden da aka ware wa kananan hukumomin da ke karkashinsu.

“Gwamnatin tarayya ta kasa aiwatar da matakan ladabtarwa a kan jihohin da ke yin katsalandan a kudaden kananan hukumomi. Bai kamata ya zama haka ba.

Gwamnoni masu kishin kasa suna amfani da kudaden kananan hukumomi ba bisa ka’ida ba, wani lokacin kuma su kan wuce gona da iri wajen tunkarar shuwagabannin kansilolin da a tantance su, suna adawa da kwadayinsu,” inji shi.

Idris ya bayar da shawarar soke hukumar zabe mai zaman kanta ta jihohi, yana mai cewa gwamnonin na amfani da su wajen dora masu biyayya ga shugabanni.

Wani lauya mazaunin Kaduna, Hiifan Abuul, ya ce ya kamata a soke asusun hadin gwiwar kananan hukumomin da gwamnatin jihar nan take biyo bayan kotun koli.