Yadda Tinubu zai gabatar da kasafin 2025

Me kuka fi so kasafin 2025 na Naira tiriliyan 26.1 da Tinubu zai gabatar wa majalisa ya fi ba wa muhimmanci?

Trust radio Kasafin kuɗin na Naira tiriliyan 26.1 da Tinubu zai gabatar kimanin makonnin biyar kafin karshen shekarar 2024 da muke ciki, na zuwa ne a daidai lokacin da al’ummar Nijeriya ke neman sauƙi daga tsadar rayuwa da durƙushewar harkokin tattalin arziƙi.

Daraktan Bincike da Yada Labarai na Majalisar, Ali Barde Umoru, ya ce Tinubu zai gabatar da kasafin ne a taron haɗin gwiwar Majalisar Wakilai da Majalisar Dattawa. Tun kafin wannan zama Tinubu ya riga ya aike wa zaurukan majalisar dokokin ƙasar daftarin kasafin kuɗi

Kasafin kudi da Tinubu zai gabatar na biyu ke nan da Tinubu zai gabatar, a daidai lokacin da matsalar tsadar rayuwa da ta tattalin arziki, da rashin tsaro ke ci gaba da addabar ƙasar, sakamakon cire tallafin man fetur da gwamnatin Tinubu ta yi.

Bayan gabatarwar da Tinubu zai yi, kwamitocin majalisar za su yi aikin tantance tare da sauraron bayanai da kasafin hukumomi da ma’aikatun gwamnati.

Bata nata gyare-gyaren, daga ƙarshe majalisar za ta aike wa fadar shugaban ƙasa domin shigar da gyare-gyare, idan a akwai, inda daga ƙarshe Tinubu zai sa hannu kasafin ya zama doka.

Gwamnatin Tarayya a kwai bukatan  ta sake yin dubin kasafin kudin 2025

Kungiyar ‘Yan Kasuwa da Masana’antu ta Legas (LCCI) ta bukaci gwamnatin tarayya da ta sake yin la’akari da hasashen da ake yi a kan kasafin kudin tarayya na shekarar 2025.

Gwamnatin tarayya, a ranar 14 ga Nuwamba, 2024, ta amince da Tsarin Kuɗi na Matsakaici na Tsakanin 2025-2027.

Majalisa ta  amince da kasafin kudin shekarar 2025-2027 inda gwamnatin tarayya za ta kashe Naira tiriliyan 47.9 don tafiyar da tattalin arzikin kasar a shekarar 2025. Wannan ya nuna karin kashi 36.64 na kudaden gwamnati idan aka kwatanta da Naira tiriliyan 35.06 a shekarar 2024.

“A ka’ida, kasafin kudin ya kasance mafi girma a tarihin kasar nan a cikin darajar Naira. Tattalin arzikin kasafi na 2025 da aka gabatar yana da matukar kulawa ga yanayin tattalin arziki na yanzu, saboda suna tasiri kai tsaye wajen samar da kudaden shiga, kashe kudi, da aiwatar da kasafin kudi gaba daya.”

Da yake magana, babban darakta na LCCI, Dokta Chinyere Almona, ya ce, “binciken mahimman sigogi da kuma zato da aka gabatar da kasafin 2025 a kansu ya nuna yana da kyakkyawan fata idan aka fuskanci abubuwan da ke faruwa a halin yanzu kamar yadda aka rubuta a cikin tattalin arziki da zamantakewa. alamomi.

“Musamman ma, hasashen farashin canji a kan N1,400 yana da rauni da yawa ba zai iya aiki da shi ba idan aka kwatanta da yadda ake samun sama da N1600 zuwa dala daya a kasuwannin hukuma da na kan layi. Yin la’akari da hauhawar farashin kayayyaki a kashi 15.8 cikin 100 ba ya nuna abubuwan da ba su da ƙarfi da ke haɓaka kanun labarai da hauhawar farashin abinci.

Kasuwar Hannun Jari Ta Bude Mako Mai Kyau Yayin Da Masu Zuba Jari Suka Samu N16bn

“Yayin da hauhawar farashin kayayyaki ya karu zuwa kashi 33.88 a watan Oktoban 2024, ba gaskiya ba ne a yi zaton za a yi karo da kashi 51 cikin dari a cikin shekara guda. Tunda matsalolin tattalin arzikin da ake fama da su a halin yanzu yawanci suna faruwa ne sakamakon hauhawar farashin kayayyaki da kuma farashin canji, muna ba gwamnati shawara da ta sake yin la’akari da hasashen da ake ganin an wuce gona da iri kan kasafin kudin tarayya na 2025.”

Ta kara da cewa, “Bayan zato da hasashe, samar da yanayi mai ba da dama ga kamfanoni masu zaman kansu su bunƙasa, da kuma fayyace manufofin manufofin tattalin arziƙin na da matukar muhimmanci wajen cimma hasashen ci gaban da ake hasashen za a samu na Babban Kayayyakin Cikin Gida (GDP) a shekarar 2025. .

“Bayanin da aka samu ya nuna cewa ana shirin kara ayyukan basussuka da kashi 91.2 zuwa Naira tiriliyan 15.38, wanda ya yi daidai da kashi 32.1 na kasafin kudin. Wannan ya bayyana rashin dorewa. Lamarin ya kara ta’azzara inda ake hasashen za a samu gibin Naira Tiriliyan 13.08 da kuma sabbin rancen Naira Tiriliyan 9.22.

“Da bashin da gwamnatin tarayya ke bin gwamnatin tarayya ya kai kimanin naira tiriliyan 134 a watan Yunin 2024, hauhawar farashin kayayyaki ya kai wani sabon matsayi da kashi 33.88 a watan Oktoba, kuma ‘yan kasuwa na da nauyi a kan kaso 27.25 cikin 100 na kasafin kudi, gwamnati na da wata yar karamar gada don gudanar da zabuka. na zabin manufofin.”

Jaridar http://leadership  ta rawaito cewa LCCI ta bukaci “Babban Bankin Najeriya da ya ci gaba da gudanar da ayyukansa da nufin ci gaban gwamnatin tarayya a kan kayyade kashi biyar na kasafin kudi na shekarar 2024-2025. Yakamata gwamnatin tarayya ta ci gaba da da’a akan kasafin kudi ta hanyar bin ka’idar da ke da alhakin kula da kasafin kudi da lamuni.

“Kudaden shiga da ba na man fetur ba, kamar haraji, harajin kwastam, da rarar kudaden da ake samu daga hukumomin gwamnati, duk suna fuskantar tabarbarewar tattalin arziki. Tabarbarewar tattalin arziki a halin yanzu, yanayin kasuwanci mai tada hankali, muhawara mai gudana kan manufofin haraji, da sauye-sauyen halayen masu amfani na iya yin tasiri ga ayyukan kudaden shigar da ba na mai ba.”

Za mu sake gabatar da kudurin da aka ƙi a kan wa’adin shekaru 6-majalisar wakilai

Mambobin Majalisar Wakilai 34 da suka dauki nauyin kudirin yi wa kundin tsarin mulkin kasar kwaskwarima na shekarar 1999 don samar da wa’adin mulki na shekara shida ga shugaban kasar sun yanke shawarar sake gabatar da kudirin.

Dan majalisar wakilai Ikenga Ugochinyere (PDP-Imo) ya bayyana hakan ne a wata sanarwa da ya fitar a Abuja ranar Juma’a, biyo bayan kin amincewa da kudirin dokar a ranar 21 ga watan Nuwamba yayin zaman majalisar.

Kamfanin Dillancin Labaran Najeriya  nan news ya ruwaito cewa kudirin dokar ya bukaci a gabatar da wa’adin mulki na shekara shida ga shugaban kasa, gwamnoni, da shugabannin kananan hukumomi.

NAN ta kuma ruwaito cewa, kudirin ya bukaci a sauya shiyya-shiyya na kujerun shugaban kasa da na gwamnoni, da kuma gudanar da dukkan zabuka a rana daya.

Sai dai Ugochinyere, ya ce duk fata ba a rasa ba a kan kudirin, domin za a kara yin shawarwari.
Dan majalisar wanda shi ne jagoran da ya dauki nauyin kudirin dokar, ya ce matakin da aka dauka a zauren majalisar ba zai kawo karshen tashe-tashen hankula da fata ba, inda ya ce za a cimma manufar da aka sanya a gaba.

“Gwagwarmaya na sake fasalin tsarin mulkin dimokuradiyyar mu ta zama mai tattare da kowa da kuma samar da hanyar tabbatar da adalci, daidaito da kuma gaskiya ba a rasa ba.
“Shawarar da aka yanke a zauren majalisar a jiya (Alhamis) na kin amincewa da kudirin na wa’adin mulki na shekara shida da kuma gudanar da duk zabuka a rana daya ba zai kawo karshen tashe-tashen hankula ba,” inji shi.

LABARU MASU ALAKA

Ugochinyere ya bayyana kin amincewa da kudirin a matsayin koma baya na wucin gadi da ba zai shafi yakin neman tsarin dimokuradiyya ba.
“Za mu sake duba wannan shawarar kuma mu nemo hanyoyin da za a bi don dawo da ita bayan bin hanyoyin da suka dace na doka.

“Abin da zan iya gaya wa ‘yan Najeriya shi ne cewa za mu ci gaba da bayar da shawarwari tare da shawo kan abokan aikinmu don ganin dalili tare da mu.

“Idan aka yi zabe a rana daya, zai rage tsada da magudi.

“Idan mulki ya juya, zai taimaka wajen kawar da tashe-tashen hankula na siyasa, kuma wa’adin shekaru shida zai taimaka sosai wajen taimakawa zababbun shugabanni su mai da hankali wajen isar da wa’adin mulkin dimokuradiyya,” in ji shi. (NAN)

Ko majalisa za ta amince da sabuwar dokar haraji da ke tayar da ƙura a Najeriya?

Ƙudurin dokar da ta shafi harajin na ci gaba da tayar da ƙura a Najeriya inda wasu bayanai ke cewa shugaban ƙasar Bola Ahmed Tinubu na ci gaba da kamun ƙafa ga ƴan majalisar dokokin ƙasar domin ganin sun amince.

Bayanai na cewa shugabannin majalisun na ci gaba da wani zaman tattaunawa domin shawo kan sauran ƴan majalisar su amince da kudurin dokar, wanda shugaban kasa ke neman a gaggauta domin ta soma aiki daga ranar 1 ga watan Janairun 2025.

Sai dai ƴan adawa da wasu shugabanni musamman daga shiyar arewa na ganin dokar tamkar wani yankan baya ne na neman jefa yankinsu cikin karin wani kuncin talauci.

Gwamnatin Bola Ahmed Tinubu ta ce tana son tabbatar sabon tsarin harajin daga cikin cikin matakan da take ɗauka na saita tattalin arzikin kasar duk da shawarar majalisar kula da tattalin arzikin Najeriya na dakatar da kuɗirin.

Yanzu kallo ya koma kan ƴan majalisa ko za su amince da kudirin dokar harajin da ake ci gaba da cecekuce?

Gwamnatin Tinubu ta ce babban dalilin sabuwar dokar harajin shi ne sake fasalin yadda ake karɓar harajin domin kawo ƙarshen ƙalubalen da gwamnatin Tinubu ke fuskanta kamar harajin birane daban-daban, rage nauyin harajin daga kan ɗaiɗaikun ‘yan ƙasa da kasuwanci tare da taimakwa wajen kasuwanci domin samar da tattalin arziki da makoma mai kyau ga Najeriya.

Sai dai ƴan’adawa kamar Alhaji Buba Galadima jigo a jam’iyar NNPP ya ce suna kallon dokar ne kan cewa ƴan Najeriya sun hau kan siradi, “Allah kadai zai iya kuɓutar da mu sai ƴan majalisa da muka zaɓa.”

Buba Galadima ya ce an matsawa ƴan majalisar lamba, “Ana amfani da dukkan wata dama, har da ta kuɗi don a shawo kan su, su tabbatar da wannan doka, wadda za ta cutar da al’ummar Najeriya ba ƴan arewa kaɗai ba.”

“Duk ɗan majalisar da ya goyi bayan wajen tabbatar da wannan doka to maƙiyin al’ummarsa ne,” cewar Buba Galadima.

Tuni dai gwamnonin jihohi arewa suka bayyana adawarsu da kudurin, tare da yin umarni ga wakilan yankin a majalisar tarayya su yi watsi da kudirin.

Rikicin kan harajin VAT tsakanin jihohi da gwamnatin Tinubu ya haifar da wasu manyan hukunce-hukuncen kotu da wasu da har yanzu ake shari’arsu.

Rashin ambatar harajin VAT a kundin tsarin mulkin 1999 ya ƙara rikita lamarin wanda hakan ya haifar da gibi. Bincikenmu ya gano tattara harajin a tarayya ya fi sauki da alfanu.

Da zarar an shawo kan taƙaddamar da ake yi, za a sanya batun VAT a tsarin mulki.

Yadda ake raba shi a yanzu tarayya 15 jihohi kashi 50 sai kuma ƙananan hukumomi kashi 35 zai dakata zai koma tarayya 10 jihohi 55 sai kuma ƙananan hukumomi kashi 35 cikin 100.

Daya daga cikin abubuwan da ke janyo cecekuce a kudurin dokar shi ne batun harajin da ake cirewa daga kuɗin da mutum ke samu wato Personal Income Tax a Turance.

A sabon ƙudurin dokar da Tinubu, an sake fasalin harajin da ake cirewa daga aljihun jama’a inda gwamnatin tarayya ta yi iƙirarin cewa za a ɗauke nauyin haraji daga kan masu ƙaramin ƙarfi.

Ƙudurin dokar dokar ya ce ba za a buƙaci mutanen da ke samun kudaden da suka yi kasa da naira 800,000 a shekara su biya haraji kan wadannan kudaden ba, har sai kuɗn da ake samu a shekara ya kai milaiyan 2.2 kafin ya fara biyan harajin kashi 15 cikin 100 a kai.