Kuɗaɗe sunyi ƙaranci a hannun jama’a musamman yankin Arewacin Najeriya.
Ana samun karuwar korafe-korafe daga abokan huldar bankuna da masu gudanar da harkokin kasuwanci na (POS) a wasu jihohin kasar nan kan zargin karkatar da kudade a dai dai lokacin da ‘yan kasar ke kokarin biyan bukatunsu na neman takardar kudi musamman a lokacin da ake buƙatar su.
Jihohin da ake fama da rashin kuɗaɗen sun hada da Bauchi,Borno, Kaduna, Kano, Kebbi, Taraba, da kuma wasu garuruwan ciki har da babban birnin tarayya (FCT).
Karancin da aka kwashe sama da mako guda a jihohin da aka ruwaito, na zuwa ne a daidai lokacin da bayanai daga babban bankin Najeriya CBN suka nuna cewa adadin kudin da ke yawo cikin jama’a ya kai Naira Tiriliyan 4.14, da Naira Tiriliyan 3.87 na wannan adadin. a halin yanzu a waje da tsarin banki.
Bayanan na baya-bayan nan na CBN sun nuna cewa kashi 93.34 na kudin kasar na hannun mutane da ‘yan kasuwa, yayin da kashi 6.66 ne kawai ya rage a bangaren banki.
Tazarar da ke tsakanin kudaden da ke wajen bankunan da kuma jimillar kudaden da ake zagawa, ya nuna cewa har yanzu ‘yan Najeriya musamman mazauna yankin arewacin kasar na dogaro da tsabar kudi wajen yin mu’amalar yau da kullum, duk kuwa da karuwar ayyukan banki na zamani.
Har ila yau, bayanan na CBN sun nuna cewa kudaden da ke yawo a Najeriya sun kara Naira tiriliyan 1.48 ko kashi 55.8 na duk shekara zuwa Naira tiriliyan 4.14 a watan Agustan 2024, daga Naira tiriliyan 2.66 a watan Agustan 2023.
Binciken da Daily trust ta gudanar ya nuna cewa jahohin Arewa sun fi fama da matsalar karancin da ake fama da su a halin yanzu sakamakon fara dawo da amfanin gona da kuma karancin cibiyoyin hada-hadar kudi a kauyukan Arewa.
Binciken da ‘yan jaridun mu suka yi a jihar Borno na nuni da cewa wasu ‘yan kasuwa da ke siyan hatsi da yawa an ce suna kwashe kudade.
Wani ma’aikacin POS, Hamza Abdullahi, ya ce yanzu masu aiki ba sa samun kudaden da ake bukata a bankuna, don haka sun dogara ne kan ‘yan kasuwa da gidajen mai.
Hamza ya danganta karancin lokacin girbi.
Wani ma’aikacin POS a wurin ajiye motoci na Rijiyar Zaki, Adamu Salisu, ya ce ya ziyarci bankin Guaranty Trust (GTB) da ke titin Murtala Mohammed ya ce, “Bankunan suna bayar da Naira 50,000 ne kawai a rana, kuma hakan bai isa ya biya bukatun abokan cinikinmu ba. Don haka muna samun kudin ne daga ‘yan kasuwa ko gidajen mai.”
A nasa bangaren, shugaban kungiyar bunkasa kasuwar SINGA ta Kano, Alhaji Junaidu Muhammad Zakaria, ya amince da masu gudanar da POS cewa akwai karancin kudi.
Da yake magana, wani dan kasuwa, Muntari Aliyu ya ce: “Idan ka je kasuwannin karkara, za ka iya cire Naira miliyan uku daga ma’aikacin POS. Suna da tsabar kudi.
“Mutanen wurin ba sa kasuwanci da hanyoyin mu’amalar mu na zamani; ba su amince da shi ba shi ya sa ba sa kwashe kuɗin zuwa banki. Ba a zagayawa kamar yadda ya kamata ba, ”in ji shi.
Abdullahi Haruna, dan kasuwan hatsi ya ce ya sha wuya kafin ya samu Naira miliyan 10 lokacin da ya ziyarci kasuwar hatsi da ke Sumaila, ranar Laraba.
Wani ma’aikacin daya daga cikin bankunan jihar wanda ya nemi a sakaya sunansa, ya alakanta karancin kudaden da wasu ‘yan siyasa ke yi.
Kokarin da Daily trust ta yi na tattaunawa da manajojin bankuna na reshe a mafi yawan jihohin bai samu sakamako ba domin jami’an bankunan sun ce ba su da izinin yin magana da manema labarai.
Wasu masu magana da yawun bankunan kasuwanci da aka tuntuba sun ki cewa komai, kuma ba su so a bayyana sunayensu ba, tare da lura da cewa lamari ne da ya shafi babban bankin ya yi magana.
Sai dai wata majiya daga babban bankin na CBN ta bayyana cewa babban bankin ya tabbatar da samar da isassun kudade ga rassan sa dake fadin jihohin kasar nan, inda ake baiwa rassa daban-daban na bankunan kasuwanci kudaden.
A halin da ake ciki, kokarin samun martani a hukumance na CBN’s Ag. Daraktan Sadarwa na Kamfanin, Hakama Sidi, ba ta samu nasara ba, saboda ba ta amsa kiran wayarta ba, sannan kuma ba ta amsa sakon da aka aika mata ba a watsapp.
Da yake magana game da batun samar da kudade a taron kwamitin kula da harkokin kudi (MPC) na babban bankin da aka kammala kwanan nan, Gwamnan Babban Bankin CBN, Olayemi Cardoso ya ce: “Sama da Naira Tiriliyan 4 a watan Yuli, na san daga majiya ta cikin gida cewa akwai yuwuwar wani Naira Tiriliyan 1.4 za a samu. a ba da shi a cikin wasu watanni uku don taimaka wa wannan tsarin tsabar kuɗi a cikin tsarin da saurin kuɗi.
