Firaministan Indiya Narendra Modi ya ziyarci Najeriya a karon farko

Firaministan Indiya Narendra Modi ya isa Najeriya don wata ziyarar aiki da za ta kai shi kwanaki biyu masu muhimmanci tsakanin 16 ga Nuwamba zuwa 17 ga Nuwamba, 2024.

Ziyarar wadda ita ce irinta ta farko da wani firaministan Indiya ya kai Najeriya cikin shekaru 17, yana mai nuni da muhimman dabarun huldar jakadanci tsakanin kasashen biyu.

Kafin wannan ziyarar, ma’aikatar harkokin wajen Najeriya a ranar Juma’a a Abuja, ta gudanar da wani taron da ke bayyana muhimmancin ziyarar Modi, inda zai tattauna da takwaransa na Najeriya, Bola Tinubu kan batutuwa da dama.

Kasashen biyu sun rattaba hannu kan yarjejeniyar fahimtar juna (MoU) don inganta hadin gwiwa a fannonin musayar al’adu, hadin gwiwa a fannin kwastan da safiyo.

Babban sakatare na ma’aikatar harkokin wajen Najeriya, Dumoma Umar Ahmed, wanda ya sanya hannu kan yarjejeniyar a madadin Najeriya, ya bayyana cewa, taron ya kasance wani muhimmin ci gaba a cikin dogon lokaci da dadadden zumuncin da ke tsakanin kasashen biyu. A ko da yaushe kasashen biyu sun kasance masu mutunta juna da kuma buri.

Ya ce shekaru da dama da suka wuce, Najeriya da Indiya sun yi hulda mai karfi da ta samo asali daga tarihi, al’adu, da tattalin arziki tun daga ka’idojin dimokuradiyya da jam’i, har zuwa yadda suke shiga cikin dandamali na duniya kamar Majalisar Dinkin Duniya (UN).

Dunoma ya jaddada cewa, nasarar da aka samu ba wai kan yarjejeniyoyin da aka rattabawa hannu ba ne kawai, har ma da jajircewa wajen ganin an aiwatar da tanade-tanaden da aka yi.

“Ina da yakinin cewa masu ruwa da tsaki daga kasashen biyu za su yi aiki tare don tabbatar da ganin an cimma wannan gagarumin ci gaba na alfanu ga jama’armu,” in ji shi.

Ziyarar da Tinubu ya kai a baya-bayan nan don halartar taron shugabannin G20 daga ranar 9 zuwa 10 ga Satumba, 2023 da kuma ziyarar Modi, ta kara jaddada kudurin zurfafa wannan dangantaka da kuma gano sabbin hanyoyin hadin gwiwa don amfanin al’ummomin kasashen biyu.

Ya bayyana cewa, kamfanonin Indiya sun ba da gudummawa sosai a sassa masu mahimmanci, musamman a fannin masaka, magunguna, kamun kifi, da injiniyanci da kuma samar da ayyukan yi, fasaha da taimakon fasaha ga al’ummar Najeriya.

Tsarin tsaron Indiya yana da ta hanyar shirin hadin gwiwar fasaha da tattalin arziki na Indiya (ITEC) da ke taimakawa wajen horar da sojoji daga Najeriya. Hakan ya kara habaka karfin dakile barazanar tsaro da kasar ke fuskanta.

Kazalika, kasashen biyu sun karfafa hadin gwiwarsu da sojojin ruwa, musamman a mashigin tekun Guinea don tabbatar da tsaron teku a wannan muhimmin hanyar kasuwanci ta kasa da kasa.

Indiya na daya daga cikin manyan abokan huldar kasuwanci da Najeriya. A cewar babban kwamishinan Indiya a Najeriya, Shri G. Balasubramanian, kayayyakin Indiya sun kai sama da kashi 70 na kasuwar magunguna a Najeriya. Kasuwancin kasashen biyu ya kai dala biliyan 7.89 a tsakanin shekarar 2023-24, duk da koma bayan da annobar ta duniya ta haifar.

Najeriya, in ji wakilin, ita ce kasa ta 2 mafi girma ta kasuwanci a kasar Indiya a yankin Afirka, inda aka yi ciniki tsakanin kasashen biyu da ya kai dala biliyan 11.8 a shekarar 2022-23. A cikin 2023-24, cinikayyar kasashen biyu ta tsaya kan dala biliyan 7.89.

Sa hannun jarin Indiya a Najeriya yana da yawa. Kamfanin na Asiya yana da kamfanoni sama da 200 da ke kasuwanci a Najeriya. An kiyasta cewa jarin da Indiya ta zuba a Najeriya ya kai dala biliyan 27 a sassa daban-daban da suka hada da magunguna, wutar lantarki, da gine-gine.

Gwamnatin Najeriya na yin kokari da gangan don farfado da tattalin arzikinta ta hanyar rarraba muhimman sassa. Indiya tana ba da damammaki masu yawa don inganta wutar lantarki, sufuri, ababen more rayuwa, teku, sarrafa kayan gona, ma’adinai, da masaku.

Kamfanonin kanana da matsakaitan sana’o’in Najeriya (SMEs) na bukatar samun damar shiga babbar kasuwar Indiya, musamman kasancewar Najeriya na daya daga cikin kasashen da ke kan gaba wajen samar da kayayyakin amfanin gona da yawa. Dawa, irin sesame, gero, wake, waken soya, irin koko ana nema sosai a duk duniya kuma kasuwannin Indiya tabbas za su kasance wurin da ake fitar da irin wadannan kayayyaki zuwa kasashen waje.

Don haka yayin da Tinubu da Modi suka gana don yin nazari kan abubuwan da suka faru a baya-bayan nan game da harkokin kasuwanci da zuba jari da Indiya, ya zama wajibi ga shugaban Najeriya ya kara bude wasu iyakoki domin fadada tattalin arzikin Najeriya don yin amfani da damar da ba a yi amfani da shi ba na ci gaban hadaka.