Adadin kuɗin harajin da Najeriya ta samu ya kai Naira Tiriliyan 1.78

Gwamnatin Najeriya ta samu kudi har Naira Tiriliyan 1.78 na harajin Kiyasta (VAT) a rubu’i na uku na shekarar 2024.

Hukumar Kididdiga ta Kasa (NBS) ta bayyana hakan a sabon rahotonta na VAT.

Bayanan na VAT na zuwa ne a daidai lokacin da ake ta cece-kuce kan sabon tsarin raba kudaden shiga kamar yadda aka gabatar a cikin sabon kudirin gyaran haraji da ke gaban majalisar dokokin kasar cewar jaridar Daily trust.

Adadin Q3 VAT yana wakiltar karuwar kashi 14.16% kwata-kwata idan aka kwatanta da Naira tiriliyan 1.56 da aka tattara a cikin Q2 2024 da kuma karuwar kashi 88% na shekara-shekara daga Q3 2023.

Kudaden harajin VAT na Naira tiriliyan 1.78 ya samo asali ne ta hanyar gudummawar da aka samu daga manyan magudanan ruwa guda uku: Biyan VAT na cikin gida: Naira biliyan 922.87. Biyan VAT na Waje Naira biliyan 448.85 da shigo da VAT,  N410.62 biliyan.

Ayyukan kiwon lafiyar ɗan adam da ayyukan zamantakewa sun jagoranci fakitin tare da mafi girma girma na 250.39 bisa dari kwata-kwata-kwata, biye da ayyukan gidaje a matsayin masu daukan ma’aikata da kayayyaki marasa bambanci da ayyukan samar da ayyuka don amfanin gida, wanda ya karu da 102.09 bisa dari.

Akasin haka, wasu sassan sun sami raguwa mai yawa. Waɗannan sun haɗa da samar da ruwa, magudanar ruwa, sarrafa shara, da ayyukan gyara, waɗanda suka faɗi da kashi 41.92 cikin ɗari, mafi ƙanƙanta a tsakanin sassa.

Ayyukan ƙungiyoyi da ƙungiyoyin ƙetare kuma sun ragu da kashi 36.14 cikin ɗari.

Dangane da gudummawar da aka bayar ga babban tafkin VAT, manyan sassan da suka yi fice a cikin Q3 2024 sune: Kera kashi 22.21 cikin ɗari, Watsa Labarai da Sadarwa 20.89 bisa ɗari, ayyukan hakar ma’adinai da fashe kashi 18.90 cikin ɗari.

Tarin VAT na Q3 2024 ya nuna ci gaba mai ban mamaki a kowace shekara, yana yin rikodin haɓaka 88% daga Q3 2023.

Wannan ya nuna kokarin gwamnati na inganta samar da kudaden shiga ta hanyar sarrafa haraji da bin ka’ida.

: Majalisar Dattijai ta kafa wani kwamitin don magance matsalolin dake cikin kudirin haraji 2024

Masu arziki za’a ƙara wa haraji ba talakawa ba – Kabiru Dandago

Farfesa Kabiru Dandago, Farfesa a fannin lissafi na Jami’ar Bayero Kano, ya yi kira ga gwamnatin tarayya da ta kara haraji kan masu hannu da shuni a Najeriya maimakon kara harajin Value Added Tax (VAT).

Da yake magana a shirin Siyasar Trust TV A jiya Lahadi, ya bukaci gwamnati da ta bullo da harajin kadarori, harajin kayan alatu, da harajin hada-hadar kasuwanci don samar da kudaden shiga, wanda zai iya ninka adadin da ake samu a yanzu daga VAT.

Dandago ya ce, “Ba na goyon bayan VAT kuma na ba da shawarar cire shi. A maimakon haka gwamnati za ta iya neman kuɗi a cikin harajin ma’amala, harajin kadara, da harajin dukiya. Waɗannan ukun za su iya ba ku sau biyu abin da kuke karɓa daga VAT.

Ya ce wadannan sabbin harajin za su taimaka wajen takaita gibin arziki, domin masu kudi za su dauki nauyi mai yawa. Misali, haraji kan ma’amaloli na alatu na iya kaiwa masu hannu da shuni.

Dandago ya kuma nuna damuwarsa kan bullo da harajin kudin shiga na iyali a cikin kudirin garambawul, wanda ya ke fargabar cewa wani yunkuri ne na biyan harajin gado.

Ya ce, “Lokacin da nake karanta kudirin, musamman kudin harajin Najeriya, na ci karo da kalmar ‘kudaden shiga iyali’ da kuma batun al’ada da kowace doka a kasar. Suna cewa kudin shiga ma yana da haraji. ”

Ya yi gargadin cewa hakan na iya haifar da harajin dukiyar da aka gada ko kuma kyauta, kwatankwacin harajin canja wurin kudi.

A bangaren siyasa kuwa, Baba Yusuf, masanin tsare-tsare kuma kwararre kan harkokin tattalin arziki, ya bayar da shawarar cewa adawar da gwamnonin Arewa ke yi wa kudirin zai kasance ne da son rai ba wai damuwa da jama’a ba.

Ya yi nuni da cewa, shirun da suka yi a lokacin da ake cire tallafin man fetur, wanda ya kara musu kason kudin FAAC, ya nuna rashin amincewarsu da kudirin harajin ba zai sa su jin dadin talakawa ba.

Nurudeen Hamman Yero, wani dan kasuwa kuma dan siyasa, yayi kira da a dakatar da biyan harajin, yana mai kira ga gwamnati da ta fara baiwa ‘yan Najeriya damar cin gajiyar tallafin man fetur da inganta harkokin kasuwanci kafin bullo da sabbin haraji.